| Gwiazdy |
| Gaz międzygwiezdny Międzygwiezdny gaz jt. składnik gazowy materii międzygwiezdnej o składzie chemicznym zbliżonym do atmosfery większości gwiazd. 50-70% międzygwiezdny gaz stanowi wodór, resztę hel i pierwiastki ciężkie, których zawartość szybko spada ze wzrostem masy atomowej. Skład chemiczny poszczególnych obłoków międzygwiezdnego gazu może się znacznie różnić, jednakże głównym jego składnikiem jest z reguły wodór międzygwiezdny. O obecności w międzygwiezdnym gazie różnych pierwiastków wnioskuje się głównie z obserwacji widm gwiazd (widmo emisyjne) znajdujących się za obłokiem międzygwiezdnego gazu: jego obecność na drodze promieni otrzymywanych od gwiazdy wywołuje powstawanie w widmach gwiazd absorpcyjnych linii międzygwiezdnych, dających się stosunkowo łatwo odróżnić od linii powstających w atmosferze gwiazd. Identyfikując te linie i mierząc ich względne natężenia dochodzi się do jakościowego i ilościowego ustalenia składu chemicznego i stanu fizycznego międzygwiezdnego gazu. Obecność wodoru w międzygwiezdnym gazie wykrywa się innymi metodami. Średnia gęstość międzygwiezdnego gazu w pobliżu płaszczyzny Galaktyki wynosi 10-21 kg/m3, co jest równoważne ok. 1 atomowi na 1 cm3. Jego temperatura waha się do kilkunastu tys. stopni Kelwina. Pył międzygwiezdny Międzygwiezdny pył, składnik materii międzygwiezdnej podobny do pyłu w potocznym znaczeniu tego słowa. Zbiorowisko cząstek (o nieznanym dotychczas składzie chemicznym) o rozmiarach rzędu 0,0001 mm. Obecność międzygwiezdnego pyłu w jakimś obszarze nieba powoduje osłabienie światła gwiazd i in. obiektów kosmicznych znajdujących się za danym obłokiem międzygwiezdnego pyłu. Powoduje również jego poczerwienienie, ponieważ rozprasza silniej promieniowanie krótkofalowe niż długofalowe, czyli żółte i czerwone. Materia międzygwiezdna Materia międzygwiezdna, silnie rozrzedzony gaz z domieszką pyłu (zbudowany w 70 % z wodoru, 28% z helu, 2% to pozostałe pierwiastki - głównie: tlen, azot, węgiel), wypełniający przestrzeń pomiędzy gwiazdami w Galaktyce (głównie w jej ramionach spiralnych). Materia międzygwiezdna stanowi 2% masy Galaktyki. Tworzy obłoki o rozmiarach dziesiątek lat świetlnych i gęstości wynoszącej od kilku do kilkunastu atomów/cm3 (poza obłokami gęstość materii wynosi ok. 0,1 atomu/cm3, w przestrzeni pozagalaktycznej gęstość materii wynosi ok. 10-4 atomu/cm3). Ponadto materia międzygwiezdna tworzy ciemne lub jasne mgławice pyłowe (o gęstości kilkuset atomów/cm3). Materia międzygwiezdna w pobliżu gwiazd ulega jonizacji (dla gorących gwiazd obszar jonizacji materii międzygwiezdnej rozciąga się na kilka parseków od gwiazdy). źródło:int |