| Analiza wypowiedzi |
| Mowa jest podstawową formą porozumiewania się ludzi między sobą. Za pośrednictwem języka przekazujemy sobie różne istotne informacje. Czy rzeczywiście mówimy to, co czujemy naprawdę? Czy naszemu rozmówcy przekazujemy werbalnie to, co myślimy, czy też to, co chcielibyśmy, żeby usłyszał? Znakomity polski psycholog Dariusz Tarczyński od wielu lat zajmuje się różnymi formami nieinwazyjnej analizy osobowości, w tym również analizą wypowiedzi. W trakcie swoich badań doszedł do wniosku, że słowo jest symbolem i jako taki niesie z sobą wieloznaczność, zatem każdy werbalny wywód może być interpretowany na wiele sposobów. Dla różnych osób ten sam wyraz może nieść z sobą zupełnie inne zabarwienie emocjonalne i semantyczne. Na przykład słowo "dom" może kojarzyć się z ciepłem rodzinnym, miłością, dziećmi. Może także przywodzić na myśl wysoki, masywny budynek albo willę z basenem, albo mały uroczy domek z ogródkiem. To samo słowo może kojarzyć się z aromatem pieczonego ciasta, gotowanych grzybów lub zapachem pasty do podłogi. Na pewno są też osoby, dla których "dom" to wspomnienie awantur, bólu, zapach alkoholu i dymu z tanich papierosów. Warto pamiętać, że każdy rozpatruje usłyszany komunikat poprzez pryzmat własnych uczuć i przeżyć. Ktoś powie: "marzę o własnym domu", myśląc o cieple rodzinnym, bliskości kochanej osoby, roześmianych dzieciach. Ktoś inny odpowie: "ja też", a przed jego oczami rozciągnie się widok nowocześnie zaprojektowanego parterowego domku z dużym tarasem i skalnym ogródkiem. Właśnie ze względu na odnoszenie cudzych słów do własnych problemów analizę wypowiedzi nazywamy dynamicznym testem projekcyjnym. Biorąc pod uwagę, że człowiek funkcjonuje w przestrzeni psychologicznej o określonych kierunkach, każdą wypowiedź możemy przeanalizować na kilku poziomach. Poniżej podaję przykład interpretacji dwóch zdań z dialogu między kobietą a mężczyzną w oparciu o trójpodział. Dialog brzmi następująco: Kobieta: Co będziesz jutro robił? Mężczyzna: Jutro będę załatwiał wiele spraw. Poziom pierwszy (instynkt, podświadomość, ciało) - seksualność. Kobieta: Czy chciałbyś robić coś ze mną? (próba flirtu) Mężczyzna: Nie interesujesz mnie, mam co robić. Poziom drugi (działanie, świadomość, dusza) - cele świadomego działania. Kobieta: Jaka będzie moja przyszłość? (brak sprecyzowanego celu w życiu) Mężczyzna: Przyszłość to poszukiwanie sposobu na to, żebym był ważniejszy. (Aby nie myśleć o przyszłości, znajduję sobie wiele zadań życiowych) Poziom trzeci (ambicje, nadświadomość, duch ) - marzenia i plany Kobieta: Moje życie jest jedną wielką niewiadomą. Mężczyzna: Jutro będzie lepiej, ale nie chcę myśleć o przyszłości. (przykład zaczerpnięty z książki Dariusza Tarczyńskiego "Słowa klucze") Oczywiście są to zdania wyrwane z kontekstu. Analiza całego dialogu uzupełnia i potwierdza interpretację. Moim celem było jedynie pokazanie próbki wypowiedzi i różne możliwości rozumienia znaczeń, jakie z sobą niosą proste zdania. Bo niezależnie od wypowiadanych treści, stale mówimy o tym, co jest dla nas najistotniejsze. Aby prawidłowo zinterpretować czyjąś wypowiedź należy wziąć pod uwagę kilka istotnych czynników. Przede wszystkim wypadałoby podejść do analizy w miarę bezstronnie, bez emocji, ponieważ inaczej zabarwimy ją swoimi uczuciami i będzie to analiza naszych spraw, a nie spraw badanej osoby. Poza tym należy brać pod uwagę tzw. "czynnik czasowy", czyli odpowiedzieć sobie na pytanie, czy ta osoba stale sygnalizuje podobne problemy w swoich wypowiedziach, czy też dzisiejszy komunikat jest spowodowany np. wyjątkowym "dołkiem" w samopoczuciu. Ponadto dobrze byłoby zweryfikować wnioski w oparciu o inne metody, np. analizę z wyglądu czy grafologię. Dobrze opracowana interpretacja wypowiedzi znajdzie potwierdzenie w analizie z wyglądu i innych technikach. |