Grupa: Administrator 
Posty: 2686 #108320
Od: 2008-2-14
| Naukowcom wreszcie udało się znaleźć fragment materiału genetycznego znacznie zwiększający ryzyko raka płuc. Odkrycie otwiera nowe perspektywy w walce z tą chorobą.
ak płuca to dziś nowotworowy zabójca numer 1. Z jego powodu każdego roku na świecie umiera ponad milion ludzi, w Polsce - prawie 22 tys. Odpowiedź na pytanie o przyczynę raka płuca wydaje się prosta - palenie papierosów. Dowiodły tego dziesiątki badań epidemiologicznych. Ale wiadomo było, że to nie cała prawda.
Naukowców np. zastanawiało, dlaczego tylko część palaczy jest atakowana przez raka płuca. Od dawna obserwowano również, że krewni chorych na raka płuca częściej niż inni palą papierosy i zapadają na ten nowotwór. Zdarzają się także, choć bardzo rzadko, zachorowania wśród osób, które nigdy nie paliły.
To wszystko wskazywało na wpływ genów. Istnienie wrodzonych czynników predysponujących do rozwoju raka płuca naukowcy podejrzewali już od prawie 40 lat, jednak próby ich odszukania kończyły się fiaskiem. Aż do dzisiaj. W najnowszym "Nature" i "Nature Genetics" zespoły z kilku wiodących i prestiżowych ośrodków publikują wyniki przeprowadzonych niezależnie od siebie badań, w których wreszcie znaleźli genetyczny klucz do raka płuca.
Feralny fragment chromosomu 15
Wszystkie trzy zespoły badawcze przyjęły tę samą metodę pracy, a mianowicie porównywały próbki materiału genetycznego palaczy, byłych palaczy i osób niepalących. Przeanalizowali w ten sposób aż kilkaset tysięcy fragmentów DNA pobranych od kilkunastu tysięcy osób, m.in. mieszkańców USA, Holandii, Islandii, Hiszpanii, Australii i Nowej Zelandii. Wyniki analiz nie pozostawiły wątpliwości - winnym jest niewielkie skupisko pięciu genów położone na chromosomie 15. Pewna odmiana tego fragmentu DNA częściej trafiała się u tych, którzy chorowali. W zależności od tego, czy palacze (lub byli palacze) byli nosicielami jednej lub dwóch kopii owego feralnego odcinka genów, ryzyko rozwoju raka płuca wzrastało od 28 do 80 proc.
Do tego miejsca wszystkie trzy prace są w zasadzie zgodne. Trochę różnią się w interpretacji odkrycia i mechanizmu, który prowadzi do zwiększenia ryzyka zachorowania.
Autorzy pierwszej z opublikowanych prac, kierowani przez dr. Kari Stefanssona z biofarmaceutycznej firmy deCODE z Islandii, uważają, że opisane geny wywołują chorobę za pomocą... papierosów. Ich badania pokazały, że nosiciele szkodliwego fragmentu DNA wypalają znacznie większe liczby papierosów, łatwiej popadają w uzależnienie i trudniej z niego wychodzą. I to właśnie ma się przyczyniać do rozwoju nowotworu.
Natomiast nie potwierdzili takiego związku autorzy dwóch pozostałych prac - zespół z amerykańskiego M.D. Anderson Cancer Center i brytyjskiego Instytutu Badań nad Rakiem (pod kierunkiem prof. Chrisa Amosa i Richarda Houlstona) oraz grupa z Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem z francuskiego Lyonu (kierowana przez prof. Paula Brennana). Oni uważają, że znaleziony fragment materiału genetycznego sam w sobie przyczynia się do rozwoju raka. Jak miałby to robić? Za pomocą tzw. receptorów nikotynowych. To do nich przyczepiają się cząsteczki wdychanej nikotyny i za ich pośrednictwem działają na nasz organizm. A tak się składa, że trzy z pięciu genów znajdujących się w odkrytym fragmencie genomu są właśnie odpowiedzialne za powstawanie tychże receptorów.
Badacze sądzą, że dzięki receptorom nikotyna może sprzyjać niekontrolowanym podziałom słabo zróżnicowanych komórek, tworzeniu się nowych naczyń krwionośnych oraz osłabianiu naturalnych sił obronnych organizmu, a więc procesom, które są właściwe dla przebiegu choroby nowotworowej.
Co dalej?
Zidentyfikowany fragment DNA tylko zwiększa ryzyko zachorowania. Jak się szacuje, nosicielami jego szkodliwej odmiany (jednej lub dwóch kopii) może być nawet połowa populacji pochodzenia europejskiego. Najważniejszym czynnikiem ryzyka wciąż pozostają papierosy.
Obecne odkrycie może przyczynić się natomiast do powstania testów genetycznych zdolnych do określenia, czy ktoś jest bardziej, czy też mniej podatny na rozwój raka płuca. Dysponując taką wiedzą, lekarz miałby w ręku silniejsze argumenty, dzięki którym mógłby przekonać pacjenta do odstawienia papierosów. Co ważniejsze, osoba bardziej narażona na zachorowanie mogłaby być pod baczną obserwacją lekarzy. Częściej wykonywane badania pozwoliłyby na wcześniejsze wykrycie nowotworu, co zwiększa szanse na wyleczenie.
Jednak na praktyczne zastosowanie opisanych w "Nature" odkryć będziemy musieli pewnie poczekać co najmniej kilka lat. Być może w przyszłości uda się stworzyć nową terapię polegającą np. na blokowaniu działania feralnych genów.
Źródło: Gazeta Wyborcza |
